ބުލީކުރުން: އަޅާނުލާ ދޫކޮށްލެވޭ ވަރުގެ ކަމެއް ނޫން

ފުރާވަރަށް އެރުމާ އެކު މޫނަށާއި ހަށިގަނޑަށް ބަދަލުތަކެއް އަންނަން ފެށި އެވެ. ސްކޫލަށް ދިއުމުން ކްލާސް ކުދިންނާއި މަގުމަތިން ދިމާވާ މީހުންގެ ފަރާތުން މަލާމާތާއި ފުރައްސާރަ ކުރުން ދިމާވާން ފެށި އެވެ. އަމިއްލަ ނަފުސަށް ކުރަމުން އައި އިތުބާރު ގެއްލި މީހުންގެ ކުރިމައްޗަށް ނިކުންނަން ފަސްޖެހެން ފަށައިފި އެވެ. ސްކޫލުގައި ހިންގާ ކުޅިވަރުގެ އެކި ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވުން ހުއްޓާލި އެވެ. މީހުން ބަލަން ތިބޭއިރު ހިނގަން އުނދަގޫވާން ވެސް ފެށި އެވެ.

ގްރޭޑް އަށަކަށް ބަދަލުވި ފަހުން ބުލީކުރުން ހައްދު ފަހަނައަޅައި ދިއުމުން އެހެން ސްކޫލަކަށް ބަދަލުކުރަން އާއިލާއިން މަސައްކަތް ކުރި އެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ވެސް އެކަމަށް އޮތް ހައްލެއް ނޫނެވެ. ކްލާހާއި ސްކޫލު ތެރޭގައި ކުދިން ސަކަރާތް ޖަހާއިރު އޭނާ ހުންނަނީ ބާކީކޮށްލައިފަ އެވެ. އެވަރުން ނުވެގެން ދޮގު ތުހުމަތުތައް އަޅުވައި މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި އޭނާގެ އަގުވައްޓާލަން ފެށި އެވެ. މަގުމަތިން ފެނިގެން ދިމާ ވެސް ކުރެ އެވެ. ނަމަވެސް ގްރޭޑް 10 އާ ހަމައަށް ކިޔެވުން ފުރިހަމަކުރި އެވެ. ނަތީޖާ ވަރަށް ރަނގަޅެވެ. ހަ މާއްދާއިން އޭ ޕްލަސް އަދި ދެ މާއްދާއިން އޭ ހޯދައިގެން ރާއްޖޭގެ ގަދަ ދިހައަކުން އެއް ވަނަ ހޯދި އެވެ.

އެކަމަކު މިއީ ބުލީ ކުރާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ދިމާވާނެ ހާލަތެއް ނޫނެވެ. މި ދަރިވަރުގެ ކިޔެވުން ރަނގަޅުވިޔަސް ގިނަ ކުދިންގެ ކިޔެވުން ވަނީ ޚަރާބެވެ.

ކުއްޖަކާ ދިމާއަށް އެއްޗެކޭ ބުނަން ފަސޭހަވާނެ އެވެ. އެކަމަކު އެ ބުނާ އެއްޗެއްގެ ސަބަބުން ކޮށްފާނެ އަސަރަކާ މެދު ވެސް ވިސްނާލުން މުހިއްމެވެ. ސްކޫލްތަކުގައި ބުލީކުރުމަކީ އަޅާނުލާ ދޫކޮށްލެވޭ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ.

ބުލީގެ އަސަރު ދެނެގަނެވޭނެ ބައެއް އަލާމާތްތައް

- ސްކޫލަށް ދާން ދެކޮޅުހެދުމާއި އިތުރު ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން

- ތަންތަނުގައި އެކަނި ހުންނަން ފަސްޖެހުން

- އަމިއްލަ ނަފުސަށް ކުރާ އިތުބާރު ގެއްލި އަމިއްލައަށް މަރުވާން މަސައްކަތް ކުރުން

- ގޯސްކޮށް ކަމެއް ދިމާވެއްޖެ ނަމަ އަމިއްލަ ނަފުސު ކުށްވެރިކުރުން

- ކެއުމުގެ އުސޫލް ބަދަލުކުރުން

- ސްކޫލުގައި ހޯދާ ނަތީޖާ ދަށްވުން

ސައިކޮލޮޖީގެ ދާއިރާގައި ވިއްސަކަަށް އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު މަސައްކަތް ކުރެއްވި ސައިކޮލޮޖިސްޓް ޑރ. އާއިޝަތު އަލީ ނާޒު ވިދާޅުވީ ދަރިވަރުންނާ ދިމާލަށް ކިޔާފާނެ އެއްޗަކާ ދެކޮޅަށް ކުރިމަތިލާން އެ ދަރިވަރުންނަށް ދަސްކޮށްދިނުން ވަރަށް މުހިއްމު ކަމަށެވެ. އެގޮތަށް ދަސްނުކޮށްދީފި ނަމަ ފަހުން ކުރާނެ ނުބައި އަސަރު ވަރަށް ބޮޑުވާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ނަފުސާނީ ގޮތުންނާއި ފިޒިކަލީ ގޮތުން ވެސް ކުދިންނަށް ބުލީކުރާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ކޮންމެ ގޮތަކަށް ބުލީ ކުރި ކަމުގައިވިއަސް ނަފުސާނީ ގޮތުން އަސަރުކުރާނެ. އެހެންވެ އެކަންކަމަށް ކުރިމަތިލާން ދަރިވަރުންނަށް ބެލެނިވެރިން އެބަ ޖެހޭ ދަސްކޮށްދޭން. މީހަކު އެއްޗެކޭ ބުނެފިއްޔާ އެއަށް ރިއެކްޓް ކުރާނެ ގޮތެއް،" ނާޒު ވިދާޅުވި އެވެ.

"މީހަކު އެއްޗެހި ކިޔަސް ދަރިފުޅަށް އެބަ ޖެހޭ ވިސްނައިދޭން އޭނާގެ ކުށެއް އޮވެގެން ނޫންކަން މީހުން އެ ފުރައްސާރަކުރަނީ. އެމީހުންގެ ބަލިކަށިކަމުން ކަން އެއީ."

ގޭންގުތަކާ ގުޅޭ ބައެއް ޒުވާނުންނަކީ ވެސް ސްކޫލުގައި ނުވަތަ ގޭ ތެރޭގައި ބުލީގެ ޝިކާރައަށް ވެފައި ތިބި މީހުން ކަމަށާއި އެ މީހުން ގޭންގުތަކާ ގުޅެނީ ބަދަލުހިފުމުގެ ރޫހުގައި ކަން، ނާޒު ކުރިން ހެއްދެވި ދިރާސާއެއްގައި އަލީގައި، ވިދާޅުވި އެވެ.

ބުލީގެ ސަބަބުން ދަރިވަރުންގެ ތައުލީމަށާއި ނިދުމަށް ވެސް އުނދަގޫތަކެއް ދިމާވާނެ އެވެ. އަދި މީހުންނަށް އިތުބާރުކުރަން ވެސް ފަސްޖެހޭ ގޮތްވެ އެވެ.

"މިސާލަކަށް ދަރިވަރަކަށް ބުލީ ކުރާއިރު އޭނާ ގާތް ރައްޓެހިން ކަމަށް ބަލާ މީހުން އެކަމުގައި ބައިވެރިވަންޏާ އޭނާ އެ ރައްޓެހިންނަކަށް އިތުބާރެއް ނުކުރާނެ. ގުޅުން ގޯސްވާނެ. ދެން އެންމެ ފަހުން އޭނާ އިތުބާރުކުރާ ރައްޓެހިން ވެސް ގެއްލޭނީ،" ޓީވީ ޕްރޮގްރާމްތަކާއި ތަފާތު އެކި ގޮތްގޮތުން ބުލީކުރުމާ ދެކޮޅަށް މީހުން ހޭލުންތެރިކުރުވަން މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން އަންނަ ނާޒް ވިދާޅުވި އެވެ.

ބުލީކުރުމުގައި ރާއްޖޭގެ ހާލަތު އޮތީ ވަރަށް ގޯސް ކޮށް ކަން އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

ސްކޫލެއްގައި ކައުންސެލިން ދެމުން އަންނަ ކައުންސެލަރަކު ވިދާޅުވީ ދަރިވަރުންނަށް ފުރައްސާކުރާ މައްސަަލަ ވަރަށް ބޮޑު ކަމަށެވެ. އެކަމާ ގޮތް ހުސްވެގެން ވެސް ދަރިވަރުން ވަރަށް ގިނައިން އަންނަ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ކައުންސެލިން ހޯދަން އެންމެ ގިނައިން ދަރިވަރުން އަންނަނީ މަލާމާތްކުރުމާ ގުޅޭ ގޮތުންނެވެ.

"މިއީ މިހެން ވާހަކަދައްކާލަން ވަރަށް ފަސޭހަ ކަމެއް. އެކަމަކު އޭގެ ވޭން އެނގޭނީ އެ ކަމެއް ތަހައްމަލުކުރާ ދަރިވަރަކަށް. އެ ދަރިވަރަކު ހުންނަ ސިފައެއްގެ ސަބަބުން ވަރަށް މަލާމާތްކުރޭ. އޭގެ ސަބަބުން އަސްލު ވަރަށް ނުބައި އިމްޕެކްޓެއް އަންނާނީ. މިސާލަކަށް އެސެމްބްލީގައި ވާހަކަދައްކަން ހަވާލުކުރީމަ ބުނެފާނެ ތިމަންނައަކަށް ނުކެރޭނޭ، މީހުން މަލާމާތްކުރާނޭ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ސްކޫލުތަކުގައި ބުލީކުރާ ދަރިވަރުންނާއި ޓީޗަރުންނާ މެދު ފިޔަވަޅު އެޅެން ޖެހޭނެ އެވެ. އެހެން ނޫނީ މި މައްސަލައަށް ދުވަހަކު ވެސް ހައްލެއް ނުލިބޭނެ އެވެ.