ރާއްޖޭގެ ރެޑް ލިސްޓަށް މިފަހަރު މުރަކަ: 36 ބާވަތެއް ނެތިދިއުމުގެ ބިރުބޮޑުވެފައި ކަމަށް ދައްކާ

ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތަކުން ފެންނަ 36 ބާވަތެއްގެ މުރަކަ ނެތިގެން ހިނގައިދާނެ ކަމުގެ ބިރު ވަރަށް ބޮޑުވެފައިވާ ކަމަށް ދިރާސާއަކުން ދައްކާތީ، ރާއްޖޭގެ "ރެޑް ލިސްޓް"ގައި އިއްޔެ އެ ބާވަތްތައް ހިމަނައިފި އެވެ.

ރާއްޖޭގައި އުޅޭ ދިރޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ނެތިގެން ހިނގައިދާނެ ކަމުގެ ބިރުހީވެފައިވާ ތަކެތީގެ ރެޑް ލިސްޓެއް އެކުލަވައިލުމުގެ މަސައްކަތް ތިމާވެއްޓާ ބެހޭ މިނިސްޓްރީން ފެށީ މިދިޔަ އަހަރު އެވެ. އެ މަސައްކަތުގެ ދަށުން މި އަހަރު ފެބްރުއަރީ މަހު ރެޑް ލިސްޓުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ހިމެނީ ވެލަ އާއި ކަހަނބުގެ ބާވަތްތަކެވެ.

މިނިސްޓްރީން ބުނި ގޮތުގައި ތަހުލީލުކޮށްފައިވާ 39 ބާވަތެއްގެ ތެރެއިން ލިބިފައިވާ ނަތީޖާއިން އެނގެނީ ރާއްޖޭގައި މުރަކަތައް ހިމާޔަތްކުރުމަށް އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅަން ޖެހޭ ކަމެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 36 ބާވަތެއްގެ މުރަކަ، ރެޑް ލިސްޓުގައި ކަނޑައަޅާ ހަތަރު ކެޓަގަރީގެ ތެރެއިން އެންމެ ނުރައްކާތެރި ކަމަށް ނިންމާ ތިން ކެޓެގަރީގައި ހިމެނެ އެވެ. އެއީ؛

• 23 ބާވަތެއްގެ މުރަކަ އިންތިހާ އަށް ނުރައްކަލުގައި

• 6 ބާވެއްގެ މުރަކަ ނުރައްކަލުގައި

• 7 ބާވަތެއްގެ މުރަކަ ނާޒުކު ހާލަތުގައި

• 3 ބާވަތެއްގެ މުރަކަ ބިރު ކުރިމަތިވުމާ ގާތުގައި

އިނގިރޭސިވިލާތުގެ މަޝްހޫރު ސައިންޓިސްޓް ޗާލްސް ޑާވިން، 1840 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގެ ފަރުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ދިރާސާއެއް ކުރެއްވި އެވެ. އެ ދިރާސާގައި، ރާއްޖޭގެ މުރަކަ ފަރުތަކަކީ ދުނިޔޭގެ ފަރުގެ ސަރަހައްދުގެ 3.14 ޕަސެންޓް ހިއްސާކުރާ ފަރުތަކެއް ކަމަށް ބުނެފައިވެ އެވެ.

ރާއްޖޭގައި 2،041 އަށް ވުރެ ގިނަ ބާވަތުގެ މުރަކަ ފަރުތައް ހުންނަ ކަމަށް މިނިސްޓްރީން ބުންޏެވެ.

މުރަކައިގެ ބާވަތްތައް ރެޑް ލިސްޓަށް އިތުރުކުރުމުގެ ގޮތުން އިއްޔެ ތިމާވެއްޓާ ބެހޭ މިނިސްޓްރީން ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައި މިނިސްޓަރު އައިޝަތު ޝައުނާ ވިދާޅުވީ ރެޑް ލިސްޓް އިނީޝިއޭޓިވްގެ ދަށުން މުރަކައާ ގުޅޭގޮތުން ހެދި ދިރާސާތައް ޝާއިއުކުރުމުން ރާއްޖޭގެ ގުދުރަތީ ތަންތަން ހިމާޔަތްކުރުމުގަ އާއި ތަރައްގީގެ ކަންކަން މިހާރަށް ވުރެ ރަނގަޅަށް ރޭވުމަށް މަގުފަހިވާނެ ކަމަށެވެ.

މުރަކަ އަކީ ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދަށް، ހާއްސަކޮށް ޓޫރިޒަމާއި މަސްވެރިކަމުގެ ދާއިރާ އަށް ވަރަށް މުހިންމު ވަސީލަތަކަށް ވާތީ ރާއްޖޭގައި މުރަކަތައް ނެތިދިއުމުގެ ނުރައްކާ ދެނެގަތުން ވަރަށް މުހިންމު ކަމަށް ޝައުނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ހަމައެއާ އެކު، ކޮރަލް ރީފް އިކޯސިސްޓަމަކީ ދިވެހިންގެ ދުޅަހެޔޮ ކަމަށް ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެއް. އެއީ ރާއްޖޭގެ ކްލައިމެޓް ރެގިއުލޭޝަން، ސްޓޯމް ބަފަރިން، ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތްކުރުމުގެ އިތުރުން، ތިމާވެށީގެ ނިޒާމުގެ އެހެނިހެން ގިނަ ހިދުމަތްތަކުގައި އިންސާނުންނަށް ވަޒަންވެރިކުރުވުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެއް،" ޝައުނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުދި ޖަޒީރާ ރަށްވެހިންނަށް، މުރަކަ ފަރުތަކަކީ، ތޫފާން، ސުނާމީ، އަދި ގޮނޑުދޮށް ގިރުން ފަދަ ގުދުރަތީ ކާރިސާތަކުން ދިފާއުވުމުގެ ފުރަތަމަ ސަފު. އެއީ ރާއްޖޭގެ މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ތިމާވެއްޓަށް ކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރުތަކަށް އިކޯސިސްޓަމް ބޭސްޑް އެޑަޕްޓޭޝަންގެ މުހިންމު ބައެއް."

ޝައުނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ތިމާވެށީގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރާއްޖޭގައި 79 ސަރަހައްދެއް ހިމާޔަތްކޮށްފައިވެ އެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 13 ޕަސެންޓް ސަރަހައްދުތަކަކީ ފަރުތަކެވެ.

"މުރަކަ ދިރުވައި އާލަކޮށްދިނުމަށް، ގުދުރަތީ ކެޕިޓަލް އެކައުންޓިން ފަދަ އެހެނިހެން މުހިންމު ފިޔަވަޅުތަކަށް އަލިއަޅުވާލައިގެން އަޅުގަނޑުމެން އެކި އެކި މަޝްރޫއުތައް ރާވައި، މިހާރު ވެސް ހިންގަމުން މިގެންދަނީ. އަޅުގަނޑުމެންގެ އުއްމީދަކީ މި ހުރިހާ މަސައްކަތެއްގެ ނަތީޖާއަކަށް ވާނީ މުރަކައިގެ ބާވަތްތައް މިހާރަށް ވުރެ ރަނގަޅު ހާލަތަކަށް ދިޔުން،" ޝައުނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ރެޑްލިސްޓް އެކުލަވައިލުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް ތިމާވެއްޓާ ބެހޭ މިނިސްޓްރީން ހާއްސަ ފަންނީ ކޮމިޓީއެއް އުފައްދާފައިވެ އެވެ.