23 މާޗް 2022
އާ ފޯމެޓަކަށް ރާއްޖޭގެ ފުޓުބޯޅަ ބައްޓަންކުރަން އެފްއޭއެމުން ކްލަބްތަކަށް މެއިލްކުރީ، އެސޯސިއޭޝަންގެ އަސާސީ ގަވާއިދާ ހިލާފު "ކަޓްޕޭސްޓް" ގަވާއިދެއްކަން ހާމަވެއްޖެ އެވެ. އަދި އާ ފޯމެޓަކީ، ސްޓްރެޓީޖިކް އެކްޝަން ޕްލޭނުން އެކަށައަޅާފައިވާ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތާ ދިމާ އިދިކޮޅު އުސޫލުތަކަކަށް، "ސެންޓްރަލައިޒަޑް" ކޮށް އެކުލަވާލާފައިވާ ގަވާއިދެކެވެ. ގަވާއިދުގެ ގިނަ ޕްރޮވިޝަންސް ހުރީ ފީފާގެ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތަށް ކަމަށް ވީތީވެ، ގަވާއިދު ވަރަށް ވެސް ފެންވަރު މަތިވެފައި ފުރިހަމަ އެވެ. ނަމަވެސް، ގަވާއިދުގެ ތެރެއަށް އާ ފޯމެޓެއް "ކަޓްޕޭސްޓް" ކުރުމުން އުފެދުނު ފުށުއެރުންތަކުގެ ސަބަބުން އެފްއޭއެމަށް ވެސް މިހާރު ޖެހިފައި މި އޮތީ ގަވާއިދު ފަހައި ދުވާށެވެ!
އާ ފޯމެޓަކަށް ރާއްޖޭގެ ފުޓުބޯޅަ ބައްޓަންކުރަން އެފްއޭއެމުން ކްލަބްތަކަށް މެއިލްކުރީ، އެސޯސިއޭޝަންގެ އަސާސީ ގަވާއިދާ ހިލާފު "ކަޓްޕޭސްޓް" ގަވާއިދެއްކަން ހާމަވެއްޖެ އެވެ. އަދި އާ ފޯމެޓަކީ، ސްޓްރެޓީޖިކް އެކްޝަން ޕްލޭނުން އެކަށައަޅާފައިވާ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތާ ދިމާ އިދިކޮޅު އުސޫލުތަކަކަށް، "ސެންޓްރަލައިޒަޑް" ކޮށް އެކުލަވާލާފައިވާ ގަވާއިދެކެވެ. ގަވާއިދުގެ ގިނަ ޕްރޮވިޝަންސް ހުރީ ފީފާގެ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތަށް ކަމަށް ވީތީވެ، ގަވާއިދު ވަރަށް ވެސް ފެންވަރު މަތިވެފައި ފުރިހަމަ އެވެ. ނަމަވެސް، ގަވާއިދުގެ ތެރެއަށް އާ ފޯމެޓެއް "ކަޓްޕޭސްޓް" ކުރުމުން އުފެދުނު ފުށުއެރުންތަކުގެ ސަބަބުން އެފްއޭއެމަށް ވެސް މިހާރު ޖެހިފައި މި އޮތީ ގަވާއިދު ފަހައި ދުވާށެވެ!
އަސާސީ ގަވާއިދުގެ 10.1.(ނ) ގައި ބުނަނީ ނުވަ ޒޯން އޮންނަން ވާނެ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު އާ ފޯމެޓްގެ ދަށުން މި އުފެއްދީ ހަތަރު ޒޯނެވެ. އަސާސީ ގަވާއިދުގައި ނުވަ ޒޯން ޝަރުތު ކޮށްފައި އޮއްވައި މި ގޮތަށް ޒޯންގެ އަދަދު މަދުކުރެވޭނެ ކަމަކަށް ނުފެނެ އެވެ.
ޒޯންތައް މަދުކުރުމުން އޭގެ ނޭދެވޭ އަސަރު ރަށު ފެންވަރުގައި ކުޅުންތެރިންނަށް ފޯރަ އެވެ. އެއީ މީގެ ސަބަބުން އަތޮޅުތަކަށް ލިބޭ ރެޕްރެޒެންޓޭޝަން ކުޑަވުމުންނެވެ. ހައްގުތަކެއް ގެއްލުނީ އެވެ. ނުވަ ޒޯނުން ނުވަ ޓީމް ކޮލިފައިވުމުގެ ބަދަލުގައި އާ ފޯމެޓްގެ ދަށުން އުފެއްދި ތިން ޒޯނުން ދެން ކޮލިފައި ވެވޭނީ އެންމެ ތިން ޓީމަށެވެ! އަސާސީ ގަވާއިދުގެ މުޅި ރޫހު ގެއްލުވައިލާ އާ ފޯމެޓް ބައްޓަން ކޮށްފައި ވަނީ މާލޭ ޒޯނުން އެކަނި، ނުވަ ޓީމް ކޮލިފައިވާ ގޮތަށެވެ. އަސާސީ ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށް ޒޯންތައް ދެމެހެއްޓި ނަމަ 12 ޓީމްގެ ޕްރެމިއާ ލީގުން މާލޭ ޒޯނަށް ލިބޭނީ ތިން ޖާގަ އެވެ. ނުވަ ޖާގައެއް ނޫނެވެ!
އަސާސީ ގަވާއިދުގެ 18 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނަނީ "އެފް.އޭ.އެމް. އާއި ގުޅިފައިވާ ކްލަބް، ލީގް، ރީޖަނަލް އެސޯސިއޭޝަން ނުވަތަ ކްލަބްގެ ޖަމާއަތްތަކަކީ އެފް.އޭ.އެމް އިން ބަލައިގަނެ، އެފް.އޭ.އެމް.ގެ ދަށުން ހިނގަމުންދާ ބައެކެވެ. މި ކްލަބް އަދި ޖަމާއަތްތަކަށް ލިބިގެންވާ ބާރުތަކާއި، ހައްގުތަކާއި އަދި ޒިންމާތައް މި ހިންގާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާން ކުރެވިގެން ވާނެ އެވެ. އަދި މި ކްލަބް އަދި ޖަމާއައްތަކުގެ ހިންގާ ގަވާއިދަކީ އެފް.އޭ.އެމް.ގެ އެގްޒެކެޓިވް ކޮމިޓީ އިން ފާސްކޮށް ބަލައިގަންނަ އެއްޗަކަށް ވާން ވާނެ އެވެ."
އަސާސީ ގަވާއިދުގައި މިހެން އޮތް ނަމަވެސް، ކަޓްޕޭސްޓް ގަވާއިދުގެ ދެ ވަނަ މާއްދާގައި ބުނަނީ ތިން ޒޯން ލީގް ހިންގާނީ މަރުކަޒުކޮށް، މައި އެސޯސިއޭޝަންގެ މާލޭ އޮފީހުގައި ގާއިމު ކޮށްފައިވާ "ލީގް ސެކެޓޭރިއެޓް" އާއި "ލީގް ކޮމިޓީން" ކަމަށެވެ. މުޅި މަފްހޫމް، އަސާސީ ގަވާއިދުގެ 18 ވަނަ މާއްދާ އާއި ކަނޑާއި ބިމާހާ ތަފާތެވެ. އެ މާއްދާގައި ކަނޑައެޅިގެން އެ ބުނަނީ ފުޓުބޯޅައަކީ ލާމަރުކަޒުކޮށް ހިންގާ ހަރަކާތެއް ކަމަށެވެ. ސިޓީތަކާއި އަތޮޅުތަކުގެ ކްލަބްތައް އެއްވެ، ސިޓީ އާއި އަތޮޅު ލީގް ގާއިމު ކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. އަދި މި ކަމަށް އެފްއޭއެމްގެ އެކްސްކޯ އިން މަގުފަހި ކޮށްދޭންޖެހޭނެ ކަމަށެވެ.
ނަމަވެސް ކަޓްޕޭސްޓް ގަވާއިދުގައި އެ ބުނަނީ އަސާސީ ގަވާއިދާ ދިމާ އިދިކޮޅަށް މަރުކަޒުކޮށް، މާލޭގައި ހުންނަ އޮފީހަކުން ހުރިހާ ލީގެއް ހިންގުމަށެވެ. ފަސޭހަވާނެ ކަމަށް ހީކޮށް، އެންމެ ތިން ޒޯނަށް މަދުކޮށްލީ ކަމަށް ފެނެ އެވެ.
ސްޓްރެޓީޖިކް އެކްޝަން ޕްލޭންގައި ބުނަނީ މެޗްތައް ކުޅެން ވާނީ "ހޯމް އެންޑް އަވޭ" އުސޫލަށް ކަމަށެވެ. އެކަމަކު، ކަޓްޕޭސްޓް ގަވާއިދުގެ ހަ ވަނަ މާއްދާގެ 2. ލީގް ސިސްޓަމްގެ ދަށުގައި ބުނަނީ ޓީމުތައް ކުޅެން ޖެހޭނީ ގްރޫޕްކޮށް ކަމެވެ. ސްޓްރެޓީޖިކް އެކްޝަން ޕްލޭންގައި އެ ބުނާ ގޮތަށް "ހޯމްއެންޑް އަވޭ" އުސޫލަކަށް ނޫނެވެ. ތިންވަނަ މާއްދާގައި އެ ބުނާ "ހޯސްޓް އައިލެންޑް" އަށް އެފްއޭއެމުން ދޭ ހަރަދެއް ނެތްއިރު، ކްލަބްތަކުގެ ދަތުރާއި ތިބުމުގެ ހަރަދު ކުރަން ޖެހޭނީ ކްލަބްތަކުން ކަމުގައި ޝަރުތު ކުރުވަ އެވެ. ކަޓްޕޭސްޓް ކުރުމުގެ ސަބަބުން ހޯމް އެންޑް އަވޭ ލީގްގެ އިޖްތިމާއީ އަދި އިގްތިސާދީ ފައިދާތަކުން ރަށާއި ކްލަބް މަހުރޫމް ކުރުވަ އެވެ. ގަވާއިދު ފެންނަނީ މޮޔައެއްގެ އަތަށް ކަތިވަޅިއެއް ދީގެން އުޅޭ ސިފައިގަ އެވެ!
އެސޯސިއޭޝަންގެ އަސާސީ ގަވާއިދާއި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތާ ހިލާފަށް، އެފްއޭއެމްގެ އެކްސްކޯ އިން އުފަން ކޮށްފައިވާ ޕްރެމިއާ ލީގް ކޮލިފިކޭޝަންގެ ގަވާއިދަކީ އޭގެ ފެންވަރު މަތިވުމުގެ ސަބަބުން، ހުދު އެސޯސިއޭޝަނަށް ވެސް އަދި ކްލަބްތަކަށް ވެސް އެ ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށް އަމަލު ނުކުރެވޭ ގަވާއިދަކަށް ވަނީ ވެފަ އެވެ. މިސާލަކަށް ގަވާއިދުގައި އިދާރީ ހުރިހާ ކަމެއް ހުރީ އޮންލައިންކޮށް، އެފްއޭއެމް- ސީއެމްއެސް ނުވަތަ "ކޮންޓެންޓް މެނެޖްމަންޓް ސިސްޓަމް" އެއް މެދުވެރިކޮށް ހިންގާ ގޮތަށެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގެ ކްލަބްތަކަކީ "ކްލަބް ލައިސެންސިންގް" ރޭހުގައި ސަރަހައްދުގައި ވެސް އެންމެ ފަހުން އޮންލައިން މެނޭޖްމަންޓަށް އަހުލުވެރިވި ގައުމެވެ. މި ވަގުތު ކުޅެމުން އެދާ އޯޕަން ޑިވިޝަން ބުރުގައި ވެސް 100 ޕަސެންޓް އޮންލައިންކޮށް މަސައްކަތް ކުރާ ކްލަބެއް ނެތެވެ.
އެފްއޭއެންގެ އަސާސީ ގަވާއިދުގެ ސޮފްހާއެއްގެ ފޮޓޯއެއް
މިސާލަކަށް ކަޓްޕޭސްޓް ގަވާއިދުގެ 20 ވަނަ މާއްދާގައި އެ ބުނާ "ރެޖިސްޓްރޭޝަން ވިންޑޯސް" އިން ޝަރުތުކުރާ މިންގަނަޑަށް އަދި އެންމެ ކްލަބަކަށް ވެސް ރެޖިސްޓްރޭޝަން ފުރިހަމު ނުކުރެވެ އެވެ. ފުރަތަމަ ބުރުގައި ގިނަ ޓީމްތަކުގެ ޖާޒީ ނަމްބަރު ގަވާއިދާ ހިލާފު ވާން މަޖުބޫރުވީ އެފްއޭއެމުން ގަވާއިދު ފޮނުވުން ލަސްވުމުންނެވެ. ތިރީސް ދުވަސް ކުރިން ލިބެންވާ ގަވާއިދެއް ލިބުނީ ތިން ދުވަހަށް ވެފައި ވަނިކޮށެވެ.
ތާރީހީ، ހޯމް އެންޑް އަވޭ ޕްރެމިއާލީގް ކޮލިފިކޭޝަންގެ ކަންކަން އަދި އޮތީ ކުރިއަށެވެ. އެއީ އަދި ނިމުނީ ހަތަރު އަތޮޅެއްގައި ކުޅެންޖެހޭ ހަ އޯޕަން ޑިވިޝަން ގްރޫޕްގެ ތެރެއިން ދެ ގްރޫޕެވެ. އެއީ ލ. ގަމާއި ކުނަހަންދޫގެ ބުރެވެ. މި މަހުގެ ފަހުކޮޅު އޮތީ އައްޑޫ ހިތަދު އާއި ފޭދޫގައި ކުޅޭ ގްރޫޕެވެ. ރޯދައަށް ފަހު، މޭ މަހު ށ. ނަރުދު އާއި ބ. އޭދަފުށީގެ ބުރު ކުޅޭނެ އެވެ. އަދި ތިން ވަނަ ޑިވިޝަނާއި ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނާއި އެއް ވަނަ ޑިވިޝަންގެ މެޗުތައް ކުރިއަށް އޮތީ އެވެ. އަސާސީ ގަވާއިދުގައި އޮތީ ދެ ޑިވިޝަންގެ ވާހަކަ އެވެ. ކަޓްޕޭސްޓް ގަވާއިދުން ހިފާފައި މި އޮތީ ހަތަރު ޑިވިޝަނަށް ކްލަތައް ތަރުތީބު ކުރުމަށެވެ.
ފުޓުބޯޅަ އަށް މި ގެންނަނީ ބޮޑު އިންގިލާބެއް ކަމަށާއި މިފަދަ ބޮޑު ބަދަލެއް ގެންނަން އިންތިގާލީ މަރުހަލާއެއް ބޭނުންވާނެ ކަމަށާއި ވަގުތު ނަގާނެ ކަމަށް އެފްއޭއެމްގެ އެކްސްޕާޓުން ބުނެ އެވެ. ނަމަވެސް، އެސޯސިއޭޝަންގެ އެކްސްކޯ އިން ފާސްކޮށްފައިވާ ކަޓްޕޭސްޓް ގަވާއިދަކީ ކަތި ބިންގަލެއްގެ މައްޗަށް އަޅާފައިވާ ފިޔަވަޅެއް ކަމަކަށް ނޫނީ ނުވާނެ އެވެ. ބަދަލު ގެނައުމަށް ވަގުތު އޮތް ނަމަވެސް އެސޯސިއޭޝަނުން ދެކެނީ އާ ފޯމެޓަކީ ހަމަ އެންމެ މޮޅު ފޯމެޓް ކަމަށެވެ.
ޖަޒީރާ ގައުމެއްގެ ތަބީއަތާ އެއްގޮތަށް، ލާމަރުކަޒުކޮށް، އަތޮޅާއި ސިޓީ ލީގްތައް އުފަން ކުރުމުގެ ސީދާ ސާދާ ހަމައެއް އެޅެން އޮއްވައި، ނުވަ އަތޮޅުގެ ބޮޑު ބިޔަ ޒޯންތަކެއްގެ ތެރެއަށް، އެއްފަސްކޮށް އޮތް މާލޭގައި އުފެދިފައި މިވާ މޮޑެލް، ބާރު ތޮތްޕެއްހެން ފައްތަން އުޅުމަކީ ގަވާއިދުގައި ލިޔުނަސް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމަކަށް ނުފެނެ އެވެ. ވީމާ، ގަވާއިދުގެ އެންމެ ބޮޑު އުނިކަމަކީ ކުޅެން ކަނޑައަޅާފައިވާ ފޯމެޓެވެ. ކަޓްޕޭސްޓް ފޯމެޓެވެ. އެފްއޭއެމުން އެ ބުނާ އާ ފޯމެޓެވެ. އެންމެ ފަހުން ގަވާއިދު އަދި ބަދަލު ކުރާނެ އެވެ!
ގަވާއިދު ފުރިހަމަ، އެކަމަކު އޮތީ އިނގިރޭސި ބަހުން!
ގަވާއިދާ ނުލައި މުބާރާތް ފަށައިފި، ކޮމިޝަނަރު ކޮބާ؟
މުބާރާތް ރާވަނީ ގަވާއިދެއް ވެސް ނެތި!
ހޯމް އެންޑް އަވޭ އުސޫލަށް ފުޓުބޯޅަލީގް އެކުލަވައިލުމަކީ ކޮބާ؟
މިލޯ ހުންނާނެތަ؟ މޯހަން މަޑުކުރާނެތަ؟ ނޭނގެ!
"ހިލޭ" ކުރި މަސައްކަތް އެހެން މުވައްޒަފަކަށް ހިލޭ
ދިވެހި ލީގުގެ މިފޮޓޯތަކުން ފުޓްބޯޅަ ވެއްޓިފައިވާ ހާލަތު
އެފްއޭއެމް ބަދަލުކޮށްދިންނަމަ ކްލަބްތަކަށް އެހީވީމުސް
ލީގު ފަސްކޮށްފި، އެފްއޭއިން ވަކި އެއްޗެއް ނާންގާ
ލީގު މެދުކަނޑާލީ ގޯތީގެ ގުރުއަތު ދަނޑުގައި ބާއްވާތީ