ލުއިތަކާއި އެއްބަސްވުންތަކުން ނަތީޖާއެއް ނެރެވިއްޖެތަ؟

މޯލްޑިވްސް މާކެޓިން އެންޑް ޕަބްލިކް ރިލޭޝަންސް ކޯޕަރޭޝަން (އެމްއެމްޕީއާރުސީ) ގެ ޚިޔާނާތުގެ މައްސަލާގައި އެންމެ ބޮޑު ފާޑުކިޔުމެއް އަމާޒުވަމުން އަންނަނީ ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް އަހުމަދު އަދީބާއި އެ ކުންފުނީގެ ކުރީގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރުގެ އިތުރުން ޚިޔާނާތުގެ ފައިސާ ދައުރުކުރި ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ އެސްއޯއެފްގެ ވެރިންނަށް ދައުލަތުން ދީފައި ހުރި ބޮޑެތި ލުއިތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. ބޮޑު ޚިޔާނާތުގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވި ބަޔަކަށް އެފަދަ ބޮޑެތި ލުއިތަކެއް ދިން ސަބަބާ މެދު ވެސް އެތައް ސުވާލެއް އަމާޒުވި އެވެ.

އަދީބުގެ މައްޗަށް ގިނަ ދައުވާތަކެއް އުފުލާނެ ހެކި ހުއްޓާ ދައުލަތުން އޭނާއާ އެކު ހެދި އިއުތިރާފްގެ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން އޭނާގެ މައްޗަށް ކުރީ އެންމެ ހަތް ދައުވާ އެކެވެ. އަދި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން އަދަބު ލުއިކުރުމުން އަދީބަށް އައީ 20 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމަކާއި ދެ މިލިއަން ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާގެ އަދަބެކެވެ. މިފަދަ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ޒިޔަތުގެ މައްޗަށް އައީ 11 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެކެވެ. އެސްއޯއެފްގެ ވެރިންނަށް ދައުވާ ނުކުރަން ނިންމި ނިންމުން ވެސް އެގޮތުގައި އަދިވެސް ދެމިއެބައޮތެވެ.

ދައުލަތަށް ބިލިއަނަށް ވުރެ ގިނަ ރުފިޔާ ގެއްލުނު ބޮޑު މައްސަލައެއްގައި ތުހުމަތު ކުރެވޭ ބަޔަކަށް މިފަދަ ބޮޑެތި ލުއިތަކެއް ދިނީ އެކަށީގެންވާ ހެކި ހޯދުމުގެ ގޮތުން ކަމަށް ބުނެ އެވެ. އަދި ގެއްލުނު ފައިސާ ހޯދުމާއި އެކަމުގައި ހިމެނޭ މީހުންގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތުވާނެ ހެކި ހޯދުމަށްޓަކައި އެ ނޫން ގޮތެއް ނެތް ކަމަށް ބުނެ އެވެ. އެކަމަކު ފާޑުކިޔުންތަކަށް ބެލުމެއް ނެތި، މިހާ ބޮޑެތި ލުއިތަކެއް ދީގެން ދައުލަތުން ހެދި އެއްބަސްވުންތަކުން މި މައްސަލާގައި އެދެވޭ ނަތީޖާއެއް ނެރެވޭތޯ މިއީ އުފެދޭ ސުވާލެކެވެ.

ސަބަބުތައް ބައިވަރެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ޚިޔާނާތުން ގެއްލުނު ފައިސާގެ ތެރެއިން ދައުލަތަށް ހޯދުނީ މަދު އަދަދެކެވެ. އެ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ޖިނާއީ ދައުވާއެއް ކުރެވުނީ ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނާއި އިތުރު މަދު ބަޔަކަށެވެ. އަދި ދައުވާކޮށްގެން ދަށު ކޯޓެއްގައި މިހާތަނަށް ކާމިޔާބުވި ހަމައެކަނި މައްސަލަ ކަމަށްވާ ޔާމީންގެ މައްސަލަ ވެސް ސުޕްރީމް ކޯޓުން ދައުލަތަށް ނާކާމިޔާބުވީ އެވެ. އެންމެ ކުޑަމިނުން، އެ މައްސަލާގައި ހިމެނޭ ފައިސާއަކީ ދައުލަތަށް ލިބެންޖެހޭ ފައިސާއެއް ކަން ވެސް ސާބިތުވާ ހެއްކެއް ނުލިބުނެވެ.

ޔާމީންގެ މައްސަލާގައި ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ހުކުމުގައި އެންމެ ބޮޑަށް ފާހަގަކުރި އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ޚިޔާނާތުގެ ފައިސާ ދައުރުކުރި ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ އެސްއޯއެފް ކުންފުނީގެ ވެރިންނަށް ދައުވާ ނުކުރަން ދައުލަތުން ނިންމާފައި އޮތްއޮތުމެވެ. އެ ކުންފުންޏަކީ ޚިޔާނާތުގެ ފައިސާ ލޯންޑާ ކުރުމަށް ބޭނުންކުރި އެންމެ ވަރުގަދަ ހަތިޔާރު ކަމަށް ދައުލަތުން އަމިއްލައަށް ބުނުމަށްފަހު އެ ކުންފުނީގެ ވެރިންނަށް ދައުވާ ނުކުރުމަކީ ހައިރާންވާން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ހުކުމުގައި ބުނެފައިވެ އެވެ.

ހަމައެހެންމެ، ދައުލަތުން ބޮޑެތި ލުއިތަކެއް ދީގެން ހެކިވެރިންގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރި އަދީބާއި ޒިޔަތުގެ ހެކިބަސް ވެސް ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އެންމެ ފަހުން ވެގެން ދިޔައީ އެއަށް އެއްވެސް ބުރަދަނެއް ދެވެން ނެތް އެއްޗަކަށެވެ. ސަބަބަކަށް ވީ، އެ ދެ ބޭފުޅުންނަކީ އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ މައްސަލާގައި ތުހުމަތު ކުރެވޭ ބަޔަކަށް ވާތީ އާއި ޔާމީން އަވަހާރަކޮށްލަން ބޮން ގޮއްވި ކަމުގެ ތުހުމަތުތަކެއް އޮތުމުމާއި އެ ބޭފުޅުން ވަޒީފާއިން ވަކި ކުރުމާއި އެ ބޭފުޅުންގެ އަދުލުވެރިކަމާ މެދު ސުވާލު އުފެދުމުގެ އިތުރަށް އެ ބޭފުޅުންގެ ބަހަށް ބާރުދޭނެ އިތުރު ހެއްކެއް ނެތުމެވެ.

ޔާމީންގެ މައްސަލައާ ހަމައިން މިކަން ނިމުނީއެއް ވެސް ނޫނެވެ. ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ އެ ނިންމުމާ އެކު، އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ މައްސަލައާ ގުޅިގެން ދަށު ކޯޓުތަކުގައި ދައުވާ ކޮށްފައި ހުރި އެހެން މައްސަލަތައް ކާމިޔާބުވުން ވެސް އޮތީ ސުވާލު މާކެއްގެ ތެރޭގަ އެވެ. ސަބަބަކީ އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ މައްސަލާގައި މިހާތަނަށް ގިނައިން އުފުލާފައި ހުރީ މަނީ ލޯންޑްރިންގެ ދައުވާ ކަމަށް ވެފައި އަދި އެކަން ސާބިތުކުރަން ހުށަހަޅާފައި ހުރީ އަދީބާއި ޒިޔަތުގެ ހެކިބަހުގެ އިތުރުން އެސްއޯއެފްގެ މުއާމަލާތްތައް ކަމަށްވާތީ އެވެ.

އެކަމަކު ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ހުކުމާ އެކު، އެ މީހުންގެ ހެކިބަސްތަކަކީ ކުރިން މިދެންނެވި ކަންކަން ސާބިތުކުރަން އެކަށީގެންވާ ހެކި ނޫންކަން ސާފެވެ. އެންމެ މަތީ ކޯޓުގެ ނިންމުން އެގޮތަށް އޮތުމުން ދަށު ކޯޓުން އެ ނިންމުމަށް ރިއާޔަތް ކުރަން ޖެހޭނެ އެވެ. އެހެންވުމުން ޔާމީންގެ މައްސަލައެކޭ އެއްފަދައިން ދެން ހުރި މައްސަލަތައް ވެސް ނާކާމިޔާބުވެގެން ދިއުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ. އެހެންވެއްޖެ ނަމަ، ބޮޑެތި ލުއިތައް ދީގެން ދައުލަތުން ހާސިލް ކުރަން އުޅުނު ނަތީޖާ މި މައްސަލަތަކުގައި ހާސިލް ނުވީ އެވެ.

ދައުވާ އުފުލާފައި ހުރި މައްސަލަތައް އެކަންޏެއް ވެސް ނޫނެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ މައްސަލާގައި ފުލުހުންނާއި ރިޔާސީ ކޮމިޝަނުން ވެސް އެކި މީސްމީހުންގެ މައްޗަށް މިހާރު ވެސް ތަހުގީގުުތައް ހިންގަމުން ދަނީ އަދީބާއި ޒިޔަތު ހެކިންގެ ގޮތުގަައި ބޭނުން ކޮށްގެން، އެ ބޭފުޅުންގެ ފަރާތުން ލިބޭ މައުލޫމާތަށް ބިިނާކޮށްގެންނެވެ. އެކަމަކު ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނިންމުމަށްފަހު ތަހުގީގީ އިދާރާތަކަށް މިހާރު އޮތްގޮތަކީ އެ ހުރިހާ ހެކިތަކެއް އެއް ފަރާތް ކުރުމަށްފަހު އެހެން ހެކިތައް ހޯދުމެވެ.

ކުރުކޮށް ދަންނަވާ ނަމަ، ބޮޑެތި ތުހުމަތުތަކެއް ކުރެވޭ ބަޔަކަށް ދައުލަތުން ބޮޑެތި އިނާޔަތްތަކާއި ލުއިތަކެއް ދީގެން ކުރި މަސައްކަތުގެ އެއްވެސް ނަތީޖާއެއް މިހާތަނަށް ނުފެނުނެވެ. ބޮޑު ޚިޔާނާތަށް ފަސް އަހަރު ވީއިރު ވެސް، ގެއްލުނު ފައިސާ ނުހޯދުމުގެ އިތުރުން އެކަމުގައި ބައިވެރިވެގެން ކުށްވެރިވި މީހަކު ވެސް ނެތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، އަދިވެސް ދައުލަތުން މިކަމުގައި އެ ނޫން ގޮތަކަށް ކުރިއަށް ދިއުމުގެ ވިސްނުމެއް ގެންގުޅޭ ތަނެއް އަދިިވެސް ނުފެނެ އެވެ.

ޕްރޮސެކިއުޓާ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި ޔާމީންގެ މައްސަލާގައި ހުކުމް އެގޮތަށް އަޔަސް، އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ މައްސަލާގައި ހެދި އިއުތިރާފްގެ އެއްބަސްވުންތަކުން ނަތީޖާއެއް ނުނެރެވި، ނާކާމިޔާބުވީ ކަމަކަށް އަދި ނުބެލެވޭނެ އެވެ. އަދި ޔާމީންގެ މައްސަލާގައި އެގޮތަށް ނިންމީ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ހުށަހެޅިފައި ހުރި ކަންކަމަށް ބަލައިގެން ކަމަށާއި އެކަމަކު އެއްބަސްވުންތަކުގެ ސަބަބުން ތަހުގީގީ އިދާރާތަކާއި ދައުލަތަށް ހޯދިފައި ހުރި ކުރިއެރުންތައް އެ ހުކުމަށް އެކަނި ބަލައިގެން ނޭނގޭނެ ކަމަށް އެ އޮފީހުން ބުންޏެވެ.

"ދައުވާ ކުރުމާއި އަދިި އެއްބަސްވުންތަކުގެ ކާމިޔާބީ ވަޒަން ކުރާނީ ޕްރޮސެކިއުޓާ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުންނާއި ތަހުގީގީ އިދާރާތަކުން. އަޅުގަނޑުމެންނާއި ތަހުގީގީ އިދާރާތަކުން ދެކެނީ މިކަމުން ނަތީޖާ ނެރެވޭނެ ކަމަށް. އެ މަގަށް މަސައްކަތްތައް އިތުރަށް ބާރަށް ކުރިއަށް ގެންދާނީ." ޕީޖީ އޮފީހުގެ އޮފިޝަލަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ޔާމީންގެ މައްސަލާގައި ސުޕްރީމް ކޯޓުން ފާހަގަކުރީ އެ މައްސަލައާ ގުޅިގެން ހުށަހެޅި ހެކިތަކަށް ބިނާކޮށް، ހަމައެކަނި އެ މައްސަލާގެ ކަންކަމެވެ. އެހެންވެ، އިއުތިރާފްގެ އެއްބަސްވުންތަކުން ނުނެރެވުނީ ކަމަށް އެ ހުކުމުގެ މައްޗަށް އެކަނި ބިނާކޮށް ނުނިންމޭނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ޚިޔާނާތުގައި އެންމެ އިސްކޮށް ބައިވެރިވި މީހުންނަށް ބޮޑެތި ލުއިތަކެއް ދީގެން ދައުލަތުން ހެދި އެއްބަސްވުންތަކުގެ އެއްވެސް އެދެވޭ ނަތީޖާއެއް މިހާތަނަކަށް ނުފެނުނެވެ. އެ އެއްބަސްވުންތަކުގެ ސަބަބުން ވަކި ބަޔަކަށް ޚާއްސަ އިނާޔަތްތަކެއް ލިބުން ނޫން ކަމެއް ނުވި އެވެ. ބޮޑު ޚިޔާނާތަށް އިންސާފު ނުލިބި އަދި ގެއްލުނު ފައިސާތަކަށް ވީނުވީ ނޭނގި އަދިވެސް އޮތްގޮތަށް އޮތީ އެވެ. ދެން އޮތީ ހުރި މައްސަލަތަކަށް ވާނެ ގޮތެއް ބެލުމެވެ.