ޖޭޕީގެ ނިންމުމުން ސިޔާސީ މަސްރަހު އަނބުރާލަފާނެ؟

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ (ޖޭޕީ)ން ދިފާއުކޮށްގެން ތިބި މަގާމް ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި ބަދަލެއް ނުވެ އެވެ; އެ ޕާޓީއާ ނުލައި އަދިވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބެއް ނުކުރެވޭނެ އެވެ. އިންތިހާބުތަކުގައި އެއީ ތިން ވަނަ އަށް އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ހޯދާ ޕާޓީ އެވެ. ނަތީޖާ ބުރަވެފައި އޮތީ ވެސް އެ ޕާޓީގެ ނިންމުމުގެ މައްޗަށެވެ.

ސެޕްޓެމްބަރު މަހު އޮންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި "ޖޭޕީ އޮންނާނީ އެހާ ފަހަތުގައެއް ނޫނެވެ. މި އިންތިހާބު އެ ޕާޓީއަށް ކާމިޔާބު ކުރެވިދާނެ" އެވެ!

ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ޖަހާ ހިސާބުތަކުގައި ޕާޓީގެ ބައެއް މެމްބަރުން މިގޮތަށް ވިސްނުން ގެންގުޅޭ އަދި ޕާޓީތަކުގެ ކުޅިބައި އަތުރާފައި ހުރި ގޮތާއި ސިޔާސީ ހަމަޖެހުން އޮތް މިންވަރުގެ މައްޗަށް ބަލައި ލީޑަރު ގާސިމް އިބްރާހީމަށް މި ލަފާ އަރުވާ ހަގީގަތްތަކެއް ސިޔާސީ މަސްރަހުން ދައްކަ އެވެ.

އެއީ އެއް ކަމަކަށް ކުރަން އޮތް މަސައްކަތްތައް ގިނަޔަސް ޖޭޕީގައި އެ ވަރުގެ ގާބިލް ޓީމެއް އޮތުމެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބު 2013 ގައި ވޯޓުގެ ފަރަގު ކުޑަކޮށް ޖޭޕީއަށް ދެ ވަނަ ބުރު ގެއްލުނަސް އެއީ ބޮޑު ކާމިޔާބީއެއްގެ ގޮތުގައި ދެކުމެވެ.

ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ނިމުނުއިރު އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީ, އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި ބައިބައިވުން އުފެދިފައި އޮތުމެވެ. ޕާޓީ އެކުގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނުކުންނާނެ ސުލްހަވެރި ހައްލެއް އަދި ނުހޯދެ އެވެ. ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް, ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހްއާ އެކު ސިޔާސީ މަސައްކަތް ނުކުރައްވަން އިންތިހާބު ނާކާމިޔާބުވެވަޑައިގަތް، ޕާޓީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ހުންނެވީ އިއުލާންކުރައްވައިގެންނެވެ. މަޖިލިސް ރައީސްކަން ވެސް ކުރައްވާ ނަޝީދު ބާރުއަޅުއްވަނީ ޖޭޕީން ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުގައި މިފަހަރު އިއްތިހާދު ނުވެ ވާދަކުރުމަށެވެ. އެ މަގަށް ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން "މިއީ ޖޭޕީގެ ފުރުސަތު" ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވެފައި ވެ އެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ހޯދާނެ އެއް ޕާޓީ, ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް، ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ހުންނެވީ ގާނޫނީ ބަންދެއްގަ އެވެ. އެ ޕާޓީގެ އާއްމު މެމްބަރުންގެ ހައްގާ ގުޅިފައި އޮތް އިންތިހާބާ މެދު ނިންމައިގެން ތިބި ގޮތް ބަދަލުކުރުމުގެ ވިސްނުމެއް ނެތެވެ. އެހެންކަމުން، އިންތިހާބުގެ އެންމެ ފަހު ވަގުތާ ހަމައަށް ވެސް ކެންޑިޑޭޓަކީ ރައީސް ޔާމީނެވެ.

މެމްބަރުންގެ އަދަދު 11,400 ގައި ތިބި އެމްޑީއޭ އާއި 10,000 ހަމަކޮށްފައިވާ އަދާލަތާއި އެމްއެންޕީން ވަކިން ވާދަކޮށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޕީޕީއެމާއި އެމްޑީޕީ އަދި ޖޭޕީގެ މައްޗަށް ކުރި ހޯދިދާނެ ކަމަށް މިހާތަނަށް ބޭއްވި އިންތިހާބުތަކުގެ ނަތީޖާ އިން ނުދެއްކުމަކީ ވެސް ޖޭޕީ ކުރިއެރުމަށް އޮތް ފައިދާއެކެވެ.

މި އިންތިހާބުގައި ކެންޑިޑޭޓް އިއުލާންކޮށް އިންތިހާބުގެ މަސައްކަތް ޖޭޕީން ނުފަށައި ތިބި ހަމައެކަނި ސަބަބަކީ ސިޔާސީ މަސްރަހަށް އަންނަ ބަދަލުތަކަށް ބަލައި ގޮތް ނިންމުމެވެ. މީގެ ކުރިން ކޮންމެ ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގައި ވެސް އެ ޕާޓީގެ ހަރަކާތްތައް އިންތިހާބަށް އަހަރެއް އޮއްވައި ވަރުގަދަ ކުރެ އެވެ.

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ކައުންސިލުން 2018 ގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކީ ލީޑަރު ގާސިމް އިބްރާހީމް ކަމަށް ކަނޑައެޅީ ސެޕްޓެމްބަރު 29, 2016 ގައި ބޭއްވި ކައުންސިލް ބައްދަލުވުމުގަ އެވެ. އެ އަހަރު ޖޫން މަހު ބޭއްވި ކޮންގްރެސްއާ ހަމައަށް މަޑެއް ނުކުރެ އެވެ.

މިފަހަރު އެ ސްޕީޑުގައި މަސައްކަތް ނުގެންދިޔަ ސަބަބަކަށް ޖޭޕީން ދައްކަނީ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހްގެ ސަރުކާރު އުފެއްދުމުގެ ބައިވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި މިހާތަނަށް ދެމިތިބުމެވެ. ހިތްހަމަނުޖެހުންތަކެއް ހުއްޓަސް ދައުރު ނިމެންދެން މި ކޯލިޝަން ޖޭޕީން ދަމަހައްޓައިދިނުމަކީ ގާސިމް ވެވަޑައިގެންނެވި އަހުދެކެވެ.

ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި އޮތް ސުވާލަކީ ޖޭޕީން މި އިންތިހާބަށް ނިންމާނެ ގޮތެކެވެ. އިއްތިހާދުތައް ހަދައި އިންތިހާބުގެ ނަމްބަރުތައް ތަރުތީބުކުރެވެން އޮތީ ޖޭޕީގެ ނިންމުން އިއުލާންކުރުމުންނެވެ.

ޖޭޕީ މުހިއްމުވަނީ ކީއްވެ؟

އެ ޕާޓީގެ ޑެޕިއުޓީ ލީޑަރު, ކުރީގެ ޓްރާންސްޕޯޓް މިނިސްޓަރު އަމީން އިބްރާހިމް ވިދާޅުވީ އިންތިހާބުތަކުގައި ގައުމަށް ނުވަތަ ޖޭޕީން ދައްކާ މަގަށް ރައްޔިތުން ގަބޫލުކުރާ އަދި ހިތުގައި ދަރަޖައެއްދީ މަގްބޫލުކަން ހޯދަނީ އެ ޕާޓީން ހިފަހައްޓައި ދަމަހައްޓާ އުސޫލްތަކުގެ ސަބަބުން ކަމަށެވެ. އެ ޕާޓީގެ ފަލްސަފާ އޮތީ ވަކި ބަޔަކާ ޒާތީވެ ގައުމުގެ ހަމަޖެހުން ނަގާލާ ބައަކަށް ނުވާތީ ކަމަށެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެންގެ ލީޑަރުގެ ސިޔާސަތާއި މުޅި ޕާޓީ ބައްޓަން ކުރެވިފައި އޮތީ އެގޮތަކަށް ނޫން. ޖޭޕީއަކީ އެންމެންނާ ގުޅިގެން އެންމެން ގޮވައިގެން ކުރިއަށްދާ ޕާޓީއެއް," އަމީން ވިދާޅުވި އެވެ.

މިސާލެއްގެ ގޮތުން ދެއްކެވީ އެހެން ޕާޓީތަކުން އަންނަ މެމްބަރުންނަށް ވެސް އެންމެ ހޫނު މަރުހަބާއެއް ނުވަތަ ވާދަކޮށްގެން ޕާޓީގެ ކުރީ ސަފަށް އައުމުގެ ފުރުސަތު ހުޅުވިފައި އޮތް ހަމައެކަނި ޕާޓީގެ ގޮތުގައި ޖޭޕީ ދެމިއޮތުމެވެ. ބޮޑެތި އެހެން ޕާޓީތަކުގައި ފަހުން ވަންނަ މެމްބަރުންނަށް ލީޑަޝިޕުން ފުރުސަތު ނޯންނައިރު ކޮމިޓީއަކުން ވެސް ޖާގަ އޮންނަނީ ހަނި ފުރުސަތަކުން ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

އަމީން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ޖޭޕީއަކީ އެންމެ ފުޅާކޮށް އަބަދުވެސް ފުރުސަތުތައް ފަހިކޮށްދޭ ޕާޓީ އެވެ.

"ޖޭޕީއާ އެކު މަސައްކަތްކުރަން އެއްވެސް ބޭފުޅަކަށް އުނދަގުލެއް ނުވާނެ. އެއީ ރައީސް އިބޫ ކަމަށް ވިޔަސް ރައީސް ނަޝީދު ކަމަށް ވިޔަސް ރައީސް ޔާމީން ވިޔަސް އަދާލަތު ވިޔަސް ބަލާނެ ކަމެއް ނެތް," އަމީން ވިދާޅުވި އެވެ.

"ޖޭޕީއަށް އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ނުހޯދެންވީ ސަބަބެއް ނެތް"

ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ނިޒާމް ގަބޫލުކުރާ ރާއްޖޭގެ ގިނަ ބަޔަކު ބެހިފައިވާ އެމްޑީޕީ އާއި ޕީޕީއެމް ފިކުރުގެ މައްޗަށް ޖޭޕީ ވަކިން ވާދަކޮށް ފުރަތަމަ ބުރުގައި ކުރި ނުހޯދޭނެ ކަމަކަށް އެ ޕާޓީން ގަބޫލެއް ނުކުރެ އެވެ.

އެމްޑީޕީ އާއި ޕީޕީއެމް އަދި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ވަކިން ވާދަކުރިޔަސް ޕީޕީއެމުން ދެ ވަނަ ބުރު ކަށަވަރުކުރާނެ އެވެ. އެމްޑީޕީ ފަހަތަށް ޖައްސާލައި ޖޭޕީއަށް ދެ ވަނައަށް އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ހޯދިދާނެތޯ އުފައްދާ ސުވާލަށް އަމީން ވިދާޅުވީ ޖޭޕީ އެއް ވަނައަށް ނާރަންވީ ސަބަބެއް ނެތް ކަމަށެވެ.

އޭނާ ވެސް ދެން ދެއްކެވީ ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި އަދިވެސް އޮތް ހަގީގަތެވެ. އެއް ޕާޓީއަކުން އެކަނި ވާދަކޮށްގެން އިންތިހާބެއް ނުގެންދެވޭނެ އެވެ.

"ދެ ވަނަ ބުރަށް ދިއުމަކީ ވެސް އެ ބަޔަކަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކަށަވަރުވާ ކަމެއް ނޫން. ދެ ވަނަ ބުރަށް ދިއުމަކީ ދެން އޮތް ހިސާބަށް ދާން ފާލަމެއް," އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އަމީން ވިދާޅުވީ 2013 ގައި ޖޭޕީއަށް ގާތްގަނޑަކަށް 1500 ވޯޓު އިތުރަށް ލިބިގެން ދެ ވަނަ ބުރަށް ދިއުމުގެ ފުރުސަތު އޮތެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބު 2013 (ފުރަތަމަ ބުރު)

ރައީސް ނަޝީދު 95,224

ރައީސް ޔާމީން 53,099

ގާސިމް އިބްރާހީމް 50,422

ރައީސް ވަހީދު 10,750

"އެހާ ވަރު ވޯޓޭ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މަދުވީ. އޭރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެވަރު ކުރެވުނު އިރުގައި މިއަދު ވެސް މަސައްކަތްކުރުން އިނގޭތޯ އޮތީ. އަޅުގަނޑުމެން އެގޮތަށް ނިންމައިގެން ނުކުމެއްޖިއްޔާ ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ޖޭޕީއަކީ އެވަރުގެ ގާބިލް ލީޑަޝިޕެއް އޮތް އަދި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ނެރޭ ކެންޑިޑޭޓަކީ އެވަރުގެ ލަޔާގަތާއި ގާބިލިއްޔަތު ހުރި މީހެއް ކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ސާބިތުކޮށްދެވޭނެ," އަމީން ވިދާޅުވި އެވެ.

"ސަބަބަކަށް ވަނީ މިވަގުތު ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން އެންމެ މީހަކަށް ބަރޯސާކޮށްފައި އަޅުގަނޑަކަށް ހިއެއް ނުވޭ ބާރުތައް ދޫކޮށްލަން ބޭނުންވާނެ ހެންނެއް. ރަނގަޅު ޓީމެއް ދައްކައިފިއްޔާ އެ ފުރުސަތު ބޮޑު. އެހެން އެއްވެސް ބަޔަކަށް ނުދެއްކޭ ވަރުގެ ޓީމެއް ދެއްކުމުގެ ގާބިލްކަން ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް އެބައޮތް."

ރާއްޖޭގައި މީހުން އުފައްދަން އެންމެ ބޮޑު އިންވެސްޓްމަންޓެއް ކޮށްފައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކީ ގާސިމްކަން އަމީން ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ޕީޕީއެމްގައި ތިބި މީހުންނާ އެކު ވެސް ސިޔާސީ މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ޖޭޕީގައި ހުންނާނެ އެވެ. އެކަން ފަސޭހަ ނުވާނީ އެމްޑީޕީއަށް ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

"ޕީޕީއެމް މީހުންނަކަށް ފަސޭހައެއް ނުވާނެ އެމްޑީޕީ މީހުން ގެންނާކަށް ވެސް. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ތަފާތުވާ ސަބަބަކީ އެއީ," އަމީން ވިދާޅުވި އެވެ.

"ޖޭޕީ ތެރެއިން ވެސް މިއީ ފަހި ފުރުސަތެކޭ ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވޭ. އަޑު އަހަން އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ. އެހެން ވިދާޅުވިޔަސް އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ ލީޑަރު އަމިއްލަފުޅަށް ވެސް ހިސާބު ޖައްސަވާނެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ވެސް ޖަހާ ހިސާބުތަކެއް ހުންނާނެ. ހިސާބުތައް ޖަހާފައި ގޮތެއް ނިންމާނީ. ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހު އޮތް ގޮތަށް ބަލާއިރު ބައެއް ބޭފުޅުން އެ ވިދާޅުވާ އެއްޗެއްގައި ބަރުދަނެއް އެބަހުރި."

އެކަމަކު ޖޭޕީން އަދި ގޮތެއް ނުނިންމަ އެވެ. އެ ނިންމުން އޮތީ އަންނަ ހުކުރުގައި ބާއްވާ އެ ޕާޓީގެ ގައުމީ ކޮންފަރެންސްގަ އެވެ.

"ނިންމުމަކީ ކޯލިޝަންގައި ދެމިތިބުން"

ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހްގެ ދެ ވަނަ ދައުރަކަށް ގިނަ ޕާޓީތަކާ އެކު ކޯލިޝަން ހެއްދެވުމުގެ ވިސްނުން ގެންގުޅުއްވައި އެ ވާހަކަ ވިދާޅުވަނީ ފުރަތަމަ ޕާޓީއަކަށް ޖޭޕީ ހިމަނައިގެންނެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ ފަހަތްޕުޅަށް ގާސިމް އަރުއްވާނެ ކަމަށް އަރިސް ބޭފުޅުންނަށް ވަރަށް އުއްމީދު އެބައޮތެވެ.

ކޯލިޝަނާ ގުޅޭ ގޮތުން މަޝްވަރާކުރަން ބޭއްވި އާއްމުންނާ ހަމައަށް ތިލަވި މަދު ބައްދަލުވުންތަކަށް ފަހު ވެސް ވިދާޅުވެފައި އޮތީ ކޯލިޝަނާ އެކު ކުރިއަށް ވަޑައިގަތުމަށް ގާސިމް "ޕޮޒިޓިވް" ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން ޖޭޕީން ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރެގެން ސިޔާސީ މަސްރަހު އަނެއްކާ ވެސް ތަޖުރިބާކޮށްލަން ބޭނުންވާ ބަޔަކު އެ ޕާޓީގެ ތެރޭގައި ތިއްބަސް ގޮތް ނިންމަވާނީ ސީދާ ގާސިމް އެވެ. ކައުންސިލްގެ ނިންމުން އިއުލާންކުރެވިގެން އަންނާނީ ގާސިމް ދައްކަވާ މަގަށެވެ.

އެމްޑީޕީގެ އިސް ބައެއް ބޭފުޅުން ތިއްބެވީ، ފުރަތަމަ ބުރު ނުވަތަ ދެ ވަނަ ބުރަކަށް ދާން ޖެހިއްޖެ ނަމަ ވެސް ގާސިމް ހުންނަވާނީ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހްއާ އެކުގައި ކަމަށް ޔަގީންކުރައްވައިގެންނެވެ.

މި ސަރުކާރުގައި ތިއްބެވި ޖޭޕީއަށް ނިސްބަތްވެވަޑައިގަންނަވާ ބައެއް ބޭފުޅުން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ގައުމުގެ ހަމަޖެހުމަށް ގާސިމް ނިންމަވާނީ ރައީސްއާ އެކު ކޯލިޝަންގައި އިތުރު ފަސް އަހަރަށް ދެމިތިބުމެވެ. މި ނޫން ގޮތަކަށް ނިންމައިފި ނަމަ ރައީސްއާ އެކު އިންތިހާބުގައި މަސައްކަތް ކުރަން ނުކުންނާނެ މެމްބަރުން ވެސް އެ ޕާޓީގައި ތިބޭނެ ކަަމަށް ވިދާޅުވެ އެވެ.

"ގައުމާއި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތާއި ހަމަޖެހުމަށް ވުރެން ކުރިއަށް ގާސިމް ކަންކަން ނުނިންމަވާނެ،" އެއް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

ސިޔާސީ މަސްރަހުން ދެން އެންމެ އަވަހަށް ބޮޑު ބަދަލެއް ފެންނާން އޮތީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން އިންތިހާބާ މެދު ނިންމާ ގޮތެއްގެ މައްޗަށެވެ. ވަކިން ވާދަކުރަން ނުވަތަ ކޯލިޝަންގައި ދެމިތިބެން އެ ޕާޓީ ނިންމިއަސް އެއީ ސިޔާސީ ކުޅިބައިތައް ބަދަލުވާނެ ކަމެކެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން ކުރިއަށް ގޮސް ލަނޑުޖަހައިގެން މޮޅުވެވޭނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރަން. އެކަމަކު ލަނޑު ޖެހުމަށްޓަކައި ކުރަން ހުރި މަސައްކަތްތައް ގިނަ. އެކަންކަން ނުކޮށް ލަނޑެއް ނުޖެހޭނެ," އަމީން ވިދާޅުވި އެވެ.