ޑްރަގް ވިޔަފާރިކުރާ މީހުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ދޭ ބިލް މަޖިލިހުގެ މި ދައުރުގައި ނިންމަން މަސައްކަތް ކުރަނީ

ރާއްޖެ އަށް މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހުން ނުވަތަ އޭގެ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ ކުށް ސާބިތުވާ މީހުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ދެވޭ ގޮތަށް މަސްތުވާތަކެއްޗާ ބެހޭ ގާނޫނަށް އިސްލާހު ގެނެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މި ދައުރުގައި އެ ބިލް ނިންމަން މަސައްކަތް ކުރައްވާ ކަމަށް ބަންޑާރަ ނައިބު އަހުމަދު އުޝާމް މިއަދު ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ.

މަސްތުވާތަކެއްޗާ ބެހޭ ގާާނޫނަށް އިސްލާހު ގެނައުމުގެ ބިލް ސަރުކާރުން މިދިޔަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް ފޮނުވާފައިވާއިރު އެ ބިލް މިހާރު އޮތީ ދިރާސާ ކުރުމަށް ކަމާ ގުޅޭ ކޮމިޓީގަ އެވެ.

ނަމަވެސް ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ރޭ އިއުލާން ކުރައްވާފައިވާ ގޮތުން، ރާއްޖެ އަށް މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުން ނުވަތަ އޭގެ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ ކުށް ސާބިތުވާ މީހުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ހިމެނޭހެން ބޮޑެތި އަދަބުތަކެއް ގާނޫނުގައި ކަނޑައަޅަން އެ މަނިކުފާނު ބޭނުންފުޅުވެ އެވެ. އެހެންވެ، މަސްތުވާތަކެއްޗާ ބެހޭ ގާނޫނަށް އިސްލާހު ގެނައުމަށްޓަކައި އެ ބިލް އިތުރަށް ދިރާސާ ކުރަން ކަމާ ގުޅޭ އިދާރާތަކަށް ދަންނަވާފައިވާނެ ކަމަށް ރައީސް ރޭ ވިދާޅުވި އެވެ.

އެކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން އެޓާނީ ޖެނެރަލް އުޝާމް މިއަދު ވިދާޅުވީ، މަސްތުވާތަކެއްޗާ ބެހޭ ގާނޫނަށް އިސްލާހު ގެނައުމުގެ ބިލަށް ފުލުހުންނާއި ޕީޖީ އޮފީސް އަދި ދައުލަތުގެ ކަމާ ގުޅޭ އެހެން އިދާރާތަކުން ވެސް މިހާރު ވަނީ މަޖިލިހަށް ކޮމެންޓުތައް ފޮނުވާފައި ކަމަށެވެ. އެ އިދާރާތަކުގެ ވިސްނުންތައް ހުރި ގޮތް ނުވަތަ ކޮމެންޓުތައް އޭޖީ އޮފީހަށް ވެސް ލިބިފައިވާ ކަމަށް އުޝާމް ވިދާޅުވި އެވެ.

"މަސައްކަތް މި ކުރަނީ އިސްލާހުތައް އިތުރަށް ދިރާސާކޮށް، ފައިނަލް ކޮށްފައި ހަފުތާއެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅަން. އަޅުގަނޑުމެން އެދިގެން މި އުޅެނީ ބިލް ދިރާސާ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް އަވަހަށް ނިންމައި ދިނުމަށް. އޭރުން މަސައްކަތް ކުރަނީ މަޖިލިހުގެ މި ދައުރުގެ ތެރޭގައި މި ބިލްގެ މަސައްކަތް ނިންމަން،" ބަންޑާރަ ނައިބު ވިދާޅުވި އެވެ.

"އެކްސް" ގައި ރޭ ކުރެއްވި ޕޯސްޓެއްގައި ރައީސް މުއިއްޒު ވިދާޅުވީ، މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުމުގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ ކުށް ސާބިތުވާ މީހުންނާ މެދު ބައެއް އެހެން ގައުމު ތަކުގައި ވެސް ކަން ކުރާ ގޮތަށް، މަރުގެ އަދަބު ހިމެނޭހެން ބޮޑެތި އަދަބުތައް ރާއްޖޭގައި ކަނޑަައަޅުއްވަން ބޭނުންފުޅުވާ ކަމަށެވެ.

"މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއިން ދިވެހި މުޖްތަމައު ސަލާމަތްކޮށް، މަސްތުވާތަކެތިން ދުރުހެލިވެފައިވާ ޖީލެއް ބިނާކުރުމަކީ މިސަރުކާރުގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް އަމާޒު،" ރައީސް ވިދާޅުވި އެވެ.

މަރުގެ އަދަބު ދޭން ފުރަތަމަ ޑްރާފްޓުގައި ހިމެނި

ރާއްޖެ އަށް މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ދެވޭ ގޮތަށް މަސްތުވާތަކެތީގެ ގާނޫނު އިސްލާހު ކުރަން ނިންމައި އެ އަދަބު ދޭން ޑްރާފްޓް ބިލްގައި ހިމެނިކަން މިދިޔަ އަހަރު ސަރުކާރުން އިއުލާންކުރި އެވެ. އެކަމަކު، ސަރުކާރުން އޭރު އެންމެ ފަހުގެ ނިންމުން ނިންމައި އެ ބިލް މިދިޔަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް ފޮނުވިއިރު މަރުގެ އަދަބު ދިނުމުގެ ބައި ހިމަނައިފައެއް ނެތެވެ.

ސަރުކާރުން އޭރު ވިސްނުން ގެންގުޅުނީ މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހުންނަށް ރާއްޖޭގައި މަރުގެ އަދަބު ދޭން ނިންމާއިރު، ސިންގަޕޫރުގައި އަމަލުކުރާ މޮޑެލްއާ އެއްގޮތަށް ކުރިއަށް ދިއުމަށް ކަމަށް އެނގިފައި ވެ އެވެ.

ރާއްޖެ އަށް މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހުންނަށް މަސްތުވާތަކެއްޗާބެހޭ ގާނޫނުގެ ދަށުން މިހާރު ދެވޭ އަދަބަކީ އުމުރަށް ޖަލަށްލުމާ އެކު 100،000ރ. އިން ފެށިގެން 10 މިލިއަން ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދަކުން ޖޫރިމަނާ ކުރުމެވެ.

މިހާރު ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އޮންނަ ގޮތުން މަރުގެ އަދަބު ކަނޑައެޅެނީ ގަސްދުގައި މީހުން މެރުމުގެ މައްސަލަތަކުގައި އެކަންޏެވެ. މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައި މަރަން ހުކުމް ކޮށްފައިވާ ބައެއް މީހުން މިހާރު ވެސް ރާއްޖޭގެ ޖަލުތަކުގައި އެބަތިއްބެވެ. އެކަމަކު 1953 ވަނަ އަހަރު ފަހުން ރާއްޖޭގައި މަރުގެ އަދަބެއް ތަންފީޒު ކޮށްފައެއް ނުވެ އެވެ.

މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒު ކުރާނެތަ؟

ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަމާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވިތާ މަހެއްހާ ދުވަސް ފަހުން ޑިސެމްބަރު 20، 2023 ގައި ބޭއްވި މީޑިއާ ބްރީފިންއެއްގައި "މިހާރު" އިން ކުރި ސުވާލެއްގެ ޖަވާބުގައި ހޯމް މިނިސްޓަރު އަލީ އިހުސާން ވިދާޅުވެފައި ވަނީ މި ސަރުކާރުން ރާއްޖޭގައި މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒު ކުރާނެ ކަމަށެވެ. އަދި އެކަން އެ ގޮތަށް ކުރަން ނިންމާފައިވާ ކަން މި ސަރުކާރުން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އެ ދުވަހު އިއުލާންކުރި އެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން އެކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން އަދި ބަލަންޖެހޭ ކަންކަން ބަލާފައި އެކަން ރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކާއި ގަވައިދުތަކުގެ އިމުގެ ތެރޭގައި އަޅުގަނޑުމެން ކުރާނަން،" އިހުސާން ވިދާޅުވެފައި ވެ އެވެ.

އޭގެ ފަހުން އަހަރަކާ ގާތް ވެފައި ވަނިކޮށް، ސުވާލު ކުރުމުން މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ މަރުގެ އަދަބު ވީ އެންމެ އަވަހަކަށް ތަންފީޒުކުރަން މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށެވެ.

އިހުސާން ވިދާޅުވީ، މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރުމަށްޓަކައި އަމަލުކުރަންޖެހޭ ބައިނަލްއަގުވާމީ މިންގަނޑުތަކެއް އެބަހުރި ކަމަށެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ކޯޓުގެ ހުރިހާ މަރުހަލާއެއް އެއްކޮށް ނިންމުމާއި އެއީ އަލުން އިއާދަނުކުރެވޭ އަދަބަކަށް ވާތީ އެ ހުރިހާ ކަމަކަށް ބަލަންޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އިހުސާން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، އދ. ގައި މިދިޔަ އަހަރު ބޭއްވި ހިއުމަން ރައިޓްސް ރިވިއުގައި ވެސް، ރާއްޖެއަކީ އިސްލާމީ ގައުމެއް ކަމާއި ގާނޫނުތައް ވެސް އިސްލާމް ދީނުގައި އޮންނަ ގޮތަށް ތަންފީޒުކުރާނެ ކަމަށް ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.

މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހުންނަށް ސިންގަޕޫރުގައި މިހާރު ވެސް މަރުގެ އަދަބު ދެ އެވެ. ރާއްޖޭގައި އެ އަދަބު ތަންފީޒުކޮށްފި ނަމަ ރާއްޖެ ވާނީ ދެކުނު އޭޝިއާގައި ޑްރަގް މައްސަލަތަކުގައި މަރުގެ އަދަބު ދޭނެ ދެވަނަ ގައުމަށެވެ. ދެކުނު އޭޝިއާގެ ގައުމުތަކުގެ ތެރެއިން ސްރީ ލަންކާގެ ގާނޫނުގައި ޑްރަގް އެތެރެކުރުމުގެ ކުށަށް މަރުގެ އަދަބު ކަނޑައަޅާފައިވީ ނަމަވެސް އެ ގައުމުގައި މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރުން އޮންނަނީ ނުރަސްމީ ގޮތެއްގައި ހުއްޓާލައިފަ އެވެ.