އިންސާނާގެ ރީތިކަމުގެ ހަގީގީ ސިއްރު-2

(އިއްޔެގެ ނޫހާ ގުޅޭ)

ތަގުވާގެ ފޭރާމުން ޒީނަތްތެރިވެ ހުންނަ މީހާ، ފާފަތަކަށް އަރިގަތުމަށް ލަދުވެތިވާނެ އެވެ. އެއީ، ތިމާ ފާފައަކަށް އަރައިގަންނަކަން އެހެން މީހަކަށް ނޭނގުނަސް، ހުރިހާ ކަމެއް އެންމެ މޮޅަށް ދެކެދެނެވޮޑިގެންވާ މާތް ﷲ އަށް އެކަން ވަންހަނާ ނުވާނެތީ އެވެ. ތަގުވާގެ ފޭރާމުން ޒީނަތްތެރިވެ ހުންނަ މީހާ، އަނެކުންގެ ހައްގުތަކަށް އަރައިގަތުމަށް ޖެހިލުންވާނެ އެވެ. އެއީ، އަނެކުންގެ ހައްގަކަށް އަރައިގެންފައިވާ ނަމަ އެ މީހަކު އެ ހައްގެއް ކެނޑުމުން މެނުވީ، މާތް ﷲ ވެސް އެ ކުށަށް އަފޫ ނުކުރައްވާނެކަން އޭނާ ދަންނާތީ އެވެ.

ތަގުވާއަކީ، މީހާގެ އުޅުން ސީދާކޮށްދޭ ފޭރާމެއް ކަމުގައި ވަނީ، ވަސްވާސްދޭ އިބިލީހުގެ ކުރިމަތީގައި، ތަގުވާވެރިކަމަކީ ދަނގަޑު ދަހަނާއަކަށް ވުރެ ވަރުގަދަ ފޭރާމަކަށް ވާތީ އެވެ. އިބިލީހަށް ވެސް އެ ފޭރާން ފޫއަޅުވާލައި، އެ މީހެއްގެ ހިތުގެ މައްޗަށް ބާރު ނުހިންގޭނެތީ އެވެ. އެކަމަށް ޝައިތާނާ ވެފައިވާ އިއުތިރާފްވެ، ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި މާތް ﷲ ބަޔާންކުރައްވާފައިވެ އެވެ؛ قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ ‎﴿٨٢﴾‏ إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ ‎﴿٨٣﴾‏ (ސޫރަތު ޞާދު 82، 83) މާނައީ؛ އެކަލޭގެ (އެބަހީ؛ އިބިލީސް) ދެންނެވި އެވެ. ފަހެ، އިބަރަސްކަލާނގެ ޢިއްޒަތްތެރިވަންތަކަން ގަންދީ ބުނަމެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެއުރެންގެ އެންމެން މަގުފުރައްދާ ހުށީމެވެ. އެއުރެންކުރެ، އިބަރަސްކަލާނގެއަށް އިހުލާސްތެރިކަމާ އެކު އީމާންވާ އަޅުން މެނުވީ އެވެ.

މާތް ﷲ އަށް އިހުލާސްތެރިކަމާ އެކު ކިޔަމަންގެންފައިވާ އަޅުންނަކީ ތަގުވާވެރިންނެވެ. ތަގުވާވެރިންނާ ވައިވެސް ނޭޅެވޭނެ ކަމަށް އިބިލީސް ވެސް އެއްބަސްވެ އެވެ. ސަބަބަކީ، އޭނާގެ މަކަރުވެރިކަމަށް ވުރެ ތަގުވާވެރިންގެ އީމާންތެރިކަން ވަރުގަދަކަން އިބިލީހަށް ވެސް އެނގޭތީ އެވެ. މަކަރުވެރި އިބިލީސް ޒީނަތްތެރިކޮށްދޭ ކަންކަމާއި ތަގުވާވެރިންގެ ހިތްތައް ޝައުގުވެރިވާ ކަންތައް މުޅިން އިދިކީލިވާނެ އެވެ.

ތަގުވާވެރިކަމާއި ހުލްގު ހެޔޮވުމަކީ އެކުގައިވާ ދެ ސިފަ އެވެ. މީހެއްގެ ތަގުވާވެރިކަން އިތުރުވި ވަރަކަށް އެ މީހެއްގެ ހުލްގު ހެޔޮވާނެ އެވެ. އެ މީހެއްގެ އަހުލާގު ރިވެތިވި ވަރަކަށް އޭނާގެ ތަގުވާވެރިކަން އިތުރުވާނެ އެވެ. މާތް ﷲ ރުއްސުން ލެއްވި އަބޫ ހުރައިރާ ރިވާކުރައްވާފައިވާ ގޮތުގައި، އެންމެ ގިނަ މީހުން ސުވަރުގެ އަށް ވަންނަ ކަމަކީ ކޮބައިތޯ، ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) ގެ އަރިހުން ސުވާލު ދެންނެވުމުން ހަދީސް ކުރެއްވި އެވެ؛ تَقْوَى اللَّهِ وَحُسْنُ الْخُلُقِ. މާނައީ؛ އެއީ މާތް ﷲ އަށް ތަގުވާވެރިވުމާއި ރިވެތި އަހުލާގެވެ. (ޖާމިޢުއް ތިރްމިޛީ 2004، ސުނަން އިބްނު މާޖާ 4246) އަދި އެންމެ ގިނަ މީހުން ނަރަކަ އަށް ވަންނަން މެދުވެރިވާ ސަބަބަކީ ކޮބައިތޯ، ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) ގެ އަރިހުން ސުވާލު ދެންނެވުމުން ހަދީސް ކުރެއްވި އެވެ؛ الْفَمُ وَالْفَرْجُ. މާނައީ؛ އެއީ އެ މީހެއްގެ އަނގަޔާއި އެ މީހެއްގެ ޖިންސީ ގުނަވަނެވެ. އެބަހީ؛ އެންމެ ގިނަ މީހުން ނަރަކައަށް ވަންނަނީ، އެބައިމީހުންގެ ދޫތަކުން ދައްކާ ބޭކާރު ވާހަކަތަކާއި އެބައިމީހުންގެ ޖިންސީ ގުނަވަންތަކުން ކުރާ ފާފަތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. (ޖާމިޢުއް ތިރްމިޛީ 2004، ސުނަން އިބްނު މާޖާ 4246)

އިސްވެ ދެންނެވި ނަބަވީ ބަސްފުޅަށް ބަލާއިރު، މުއުމިނުންގެ ކިބައިގައި ކޮންމެހެން ހުންނަންޖެހޭ ދެ ސިފައެއް ފާހަގަކުރެވެ އެވެ. އެއީ ތަގުވާވެރިވުމާއި ރިވެތި އަހުލާގެއްގެ މަތީގައި ހުރުމެވެ. މީގެ ތެރެއިން ތަގުވާވެރިކަން ހާސިލުކުރެވެނީ، ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ އަމުރުފުޅުތަކަށް ފުރިހަމައަށް ކިޔަމަންގަނެ، އެކަލާނގެ ނަހީ ކުރެއްވި އެންމެހައި ކަންތަކުން ދުރުހެލިވެގެންނެވެ. އެ ފަދަ ސީދާ ގޮތެއްގައި މީހެއްގެ ދިރިއުޅުން ބިނާކުރެވޭނީ، ކީރިތި ޤުރްއާނާއި ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) ގެ ސުންނަތަށް ފުރިހަމައަށް އީމާންވެ ޢަމަލުކޮށްގެންނެވެ.

ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) ގެ ހުލްގުފުޅާ ބެހޭ ގޮތުން ސުވާލު ވެވުމުން، އިތުރު އެކަލޭގެފާނުގެ ލޮބުވެތި އަނބިކަނބަލުން، މާތް ﷲ ރުއްސުންލެއްވި ޢާއިޝަތުގެފާނު ވިދާޅުވީ، އެކަލޭގެފާނުގެ ހުލްގުފުޅަކީ ކީރިތި ޤުރްއާން ކަމުގަ އެވެ. މިއީ ވަރަށް މާނަ ފުށް، އަދި އެހައިމެ ޝާމިލު ސިފަކުރެއްވުމެކެވެ. އޭގެ މާނައަކީ އިތުރު އެކަލޭގެފާނުގެ ކިބައިގައި، ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި މުސްލިމުންނަށް އިރުޝާދު ދެއްވާފައިވާ އެންމެ ރިވެތި ސިފަތައް އެބަހުއްޓެވެ.

އަދި ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި މާތް ﷲ ކުރައްވާފައިވާ އެންމެހައި އަމުރުފުޅުތަކަށް އެކަލޭގެފާނު ފުރިހަމަ އަށް އަމަލުކުރައްވަ އެވެ. ހަމައެފަދައިން މާތް ﷲ ނަހީ ކުރައްވާފައިވާ އެންމެހައި މުންކަރާތްތަކުން އެކަލޭގެފާނު ދުރުހެލިވެވަޑައިގަންނަވަ އެވެ. އަދި މީސްތަކުންނާ މެދުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ މުއާމަލާތުތައް ބަހައްޓަވަނީ ވެސް މާތް ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ލިބިވަޑައިގަންނަވާ ވަހީއާ އެއްގޮތަށެވެ. އެހެންކަމުން، ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި އެކަލޭގެފާނު ސިފަކޮށްދެއްވާފައިވަނީ، އެކަލޭގެފާނަކީ މުއުމިނުންނަށް ނުހަނު އޯގާވެރި ރަޙުމު ހުރި ބޭކަލަކު ކަމުގަ އެވެ.

މާތް ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަޙީކުރައްވާފައިވެ އެވެ؛ لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ (ސޫރަތުއް ތައުބާ 128). މާނައީ؛ ހަމަތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިންވާ ރަސޫލަކު ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުންގެ ގާތަށް ވަޑައިގެންފި އެވެ. ތިޔަބައިމީހުންނަށް އުނދަގޫވެ ދަތިވެއްޖެ ކޮންމެ ކަމެއް، އެކަލޭގެފާނަށް ބޮޑު ކަމަކަށް ވެ އެވެ. އެކަލޭގެފާނީ (ތިޔަބައިމީހުންނަށް ތެދުމަގު ލިބުމުގެ މައްޗަށް) ދަހިވެތިވެވަޑައިގެންވާ ބޭކަލެކެވެ. މުއުމިނުންނަށް ނުހަނު އޯގާވެރި، ރަޙުމު ހުރި ބޭކަލެކެވެ.

އީމާންތެރިކަމާއި ތަގުވާވެރިކަމާއި ރިވެތި އަހުލާގަކީ އެކަތިން އަނެކަތި ފުރިހަމަކޮށްދޭ ތިނެއްޗެވެ. މުއުމިނުންގެ ތެރެއިން އީމާންތެރިކަން އެންމެ ފުރިހަމަ މީހާއާ ބެހޭ ގޮތުން ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ؛  أَكْمَلُ الْمُؤْمِنِينَ إِيمَانًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا (ސުނަން އަބީ ދާވޫދު 4682، ). މާނައީ؛ މުއުމިނުންގެ ތެރެއިން އީމާންތެރިކަން އެންމެ ފުރިހަމަ މީހާއީ، އެބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އަހުލާގު އެންމެ ރިވެތި މީހާ އެވެ.

ހަމައެފަދައިން، އީމާންތެރިކަން އެންމެ ފުރިހަމަ މީހުން ސިފަކޮށްދެއްވައި އިތުރު އެކަލޭގެފާނު ހަދީސް ކުރެއްވި އެވެ؛ أَكْمَلُ الْمُؤْمِنِينَ إِيمَانًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا وَخِيَارُكُمْ خِيَارُكُمْ لِنِسَائِهِمْ (ރިޔާޟުއް ޞާލިޙީން 278). މާނައީ މުއުމިނުންގެ ތެރެއިން އީމާންތެރިކަން އެންމެ ފުރިހަމަ މީހާއީ، އެބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އަހުލާގު އެންމެ ރިވެތި މީހާ އެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ހެޔޮ މީހަކީ، ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން، އެބައިމީހުންގެ އަނބީންނަށް އެންމެ ހެޔޮ މީހާ އެވެ.

މީގެ އިތުރުން، މުޅި އިސްލާމީ އުންމަތަށް ނިސްބަތް ކުރައްވައި، ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) ހަދީސް ކުރައްވާފައި ވަނީ، إِنَّ خِيَارَكُمْ أَحَاسِنُكُمْ أَخْلاَقًا (ބުޚާރީ 3559، 6035، ޖާމިޢުއް ތިރްމިޛީ 1975). މާނައީ ހަމަކަށަވަރުން ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ހެޔޮ މީހަކީ، ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އަހުލާގު އެންމެ ރިވެތި މީހާ އެވެ.

މި ބަސްފުޅުތަކުން ސާބިތުވާ ގޮތުގައި، ރިވެތި އަހުލާގާއި އީމާންތެރިކަމަކީ ވަކި ކުރެވޭނެ ދެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމަށްވާ ނަމަ، އީމާންތެރިކަން ފުރިހަމަ މީހެއްގެ ކިބައިގައި އަހުލާގީ ރިވެތި ސިފަތައް ހުންނާނެ އެވެ. ރިވެތި އަހުލާގުގެ މަތީގައި ދެމިހުރުމަށް، އަދި ފުރިހަމަ އީމާންތެރިކަން މަތީގައި ސާބިތުވެ ހުރުމަށް ގަދައަޅައި މަސައްކަތް ކުރާއިރު ވެސް، ފާފަތަކަށް އަރައިގަނެވުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރިމަތިވާ ކަމެކެވެ.

އެހެންކަމުން، އިންސާނާގެ ނަފްސުގައިވާ މިފަދަ އުނި ކަންތައް ފޫބެއްދޭނެ ގޮތް ވެސް، ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައިވެ އެވެ. އެކަލޭގެފާނު ހަދީސް ކުރެއްވި އެވެ؛ اتَّقِ اللَّهَ حَيْثُمَا كُنْت، وَأَتْبِعْ السَّيِّئَةَ الْحَسَنَةَ تَمْحُهَا، وَخَالِقْ النَّاسَ بِخُلُقٍ حَسَنٍ (ތިރްމިޛީ 1987، ރިޔާޟުއް ޞާލިޙީން 61). މާނައީ؛ ތިބާ ވީ ކޮންމެ ތަނެއްގައި، ތިބާ މާތް ﷲ އަށް ތަގުވާވެރި ވާށެވެ! އަދި ކޮންމެ ނުރަނގަޅު އަމަލަކާ ވިދިގެން ހެޔޮ އަމަލެއް ކުރާށެވެ! އޭރުން އެ ނުބައި ކަންތައް ފުއްސަވާނެތެވެ. އަދި ތިބާ މީސްތަކުންނާ އެކުގައި ރިވެތި އަހުލާގުން މުއާމަލާތު ކުރާށެވެ!

މި ހަދީސްގެ ފުރަތަމަ ޖުމްލައިގައި އެ އޮތީ އިންސާނާ އާއި އޭނާގެ ވެރި ރަސްކަލާނގެއާ ދެމެދުގެ ގުޅުމާއި މުއާމަލާތްތައް އޮންނަންވީ ގޮތެވެ. އެއީ ތިމާ ވީ ކޮންމެ ތަނެއްގައި އަދި ވީ ކޮންމެ ހާލަތެއްގައި މާތް ﷲގެ އަޒާބަށް ބިރުވެތިވެ ރައްކާތެރިވުމެވެ. ދެ ވަނަ ޖުމްލައިގައި އޮތީ އިންސާނާ އޭނާގެ އަމިއްލަ ނަފްސާ މެދު މުއާމަލާތު ކުރަންޖެހޭ ގޮތެވެ. އެއީ، އެނިގެންނާއި ނުއެނގި ކުރެވޭ އެންމެހައި ފާފަތަކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި، ގިނަގިނައިން ހެޔޮ ކަންތައް ކުރުމެވެ.

އެ އަށް ފަހު، ތިން ވަނަ ޖުމްލައިގައި އެ އޮތީ ކޮންމެ އިންސާނަކު އޭނާ ފަދަ އަނެއް އިންސާނުންނާ އެކުގައި މުޢާމަލާތު ކުރަންޖެހޭ ގޮތެވެ. އެއީ، ވަކި ދީނަކަށް ވަކި އަގީދާއަކަށް އަދި ވަކި މަޒްހަބަކަށް ނުވަތަ ވަކި ދަރިކޮޅަކަށް ބެލުމެއް ނެތި، ކޮންމެ އިންސާނަކާ އެކުގައި ވެސް ރިވެތި އަހުލާގުން މުއާމަލާތު ކުރުމެވެ. މި އަމުރުފުޅުގައި އަންގަވާފައި އޮތީ ހަމައެކަނި މުސްލިމުންނާ އެކުގައި ރިވެތި އަހުލާގުން މުއާމަލާތު ކުރުމަކަށް ނޫނެވެ.

އިންސާނާގެ ހަގީގީ ރީތި ކަމާއި ޒީނަތްތެރިކަން ފައުޅުވާނީ، ތިމާ ފަދަ އަނެއް އިންސާނާއާ އެކުގައި މުއާމަލާތު ކުރާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ. އަނެކުންނާ އެކުގައި އޯގާތެރިކަމާ އެކުގައި މުއާމަލާތުކުރާ މީހަކީ، މީސްތަކުންގެ ރުހުމާއި ލޯބި ލިބޭ ފަދަ ރީތި ސިފަތަކެއްގެ ވެރިއެކެވެ. މަޑުމައިތިރިކަމާއި ހިތް ތިރިކަމާ އެކުގައި މީސްތަކުންނާ މުހާތަބު ކުރުމަކީ، އަނެކުންގެ ތައުރީފާއި މަދަހައިގެ ބަސްތައް ލިބޭ ފަދަ މާނަވީ ޒީނަތްތެރިކަމެއްގެ ވެރިއެކެވެ.